شعار امسال به مناسبت هفته جهانی فشارخون « اگر سلامتی برات مهمه،
فشارخونتو اندازه گیری کن» Know your blood pressure
تعریف فشارخون :نیروی
گردش خون در شریان های(artery)
اعضای بدن فشارخون نامیده می شود و مولد آن قلب است.
فشارخون به دو عامل مهم بستگی
دارد:
یکی برون ده قلب یعنی
مقدار خونی که در هر دقیقه به وسیله قلب به درون شریان آئورت پمپ می شود(حدود 6-5
لیتر) و مقاومت رگ یعنی مقاومتی که بر سر راه خروج خون از قلب در رگ ها
وجود دارد.
با تغییر برون ده قلب
یا مقاومت رگ ،مقدار فشارخون تغییر می کند.
فشارخون بالا در نتیجه افزایش فشار
بیش از حد طبیعی جریان خون بر دیواره شریان ها ایجاد می شود.فشارخون بالا به
دو نوع فشارخون بالای اولیه و فشارخون بالای ثانویه تقسیم می شود.
فشارخون بالای اولیه:
90 تا 95% از بیماران با فشارخون
بالا دراین دسته قرار دارند.
افزایش فشارخون علت
کاملا"مشخصی ندارد.
عوامل خطری مانند:زمینه
ارثی و خانوادگی فشارخون بالا، مصرف بی رویه نمک ، چاقی و دیابت در آن نقش
مهمی دارند.
فشارخون بالای ثانویه :
5
تا 10% موارد را شامل می شود .
تقریبا" علت تمام
انواع فشارخون ثانویه تغییر در ترشح هورمون ها و یا کارکرد کلیه هاست و می
تواند ناشی از یک بیماری زمینه ای مانند:
در صورت درمان بموقع این
بیماری ها معمولا" فشارخون به مقدار طبیعی بر می گردد.
فشارخون بالا علامت
ندارد.
تنها راه برای پی بردن به
مقدار فشارخون هر فرد، اندازه گیری فشارخون بوسیله دستگاه فشارسنج است.
غالبا" فشارخون را در شریان
بازویی (براکیال bracial) اندازه می گیرند.
در هر فرد فشارخون را در دو
سطح سیستول و دیاستول اندازه می گیرند.
اعداد این دو سطح به صورت
کسر مانند: 138/88 و
بر حسب میلی متر جیوه(mmHg) نشان داده می شود.
افرادی که فشارخون آنها
در محدوده پیش فشارخون بالاست ، در معرض خطر افزایش فشارخون هستند .
در این افراد احتمال ابتلاء به فشارخون بالا زیاد است.
فشارخون پائین : فشار سیستول کمتر
از 90/60 میلی متر جیوه یا 25 میلی متر جیوه کمتر از مقدار فشارخون طبیعی هر
فرد باشد.
فشارخون پایین گاهی نشانه ای از موارد
جدی مثل شوک است . اگر فرد سر گیجه دارد یا احساس ضعف و بیحالی
دارد و فشارخون وی هم کمتر از حد طبیعی است، فوراً باید با پزشک خود
تماس بگیرد.
فشارخون باید بر اساس چند
اندازه گیری که در موقعیت های جداگانه و در طول یک دوره اندازه گیری شده است،
تشخیص داده شود.
فقط پزشک می تواند تایید کند فرد
به بیماری فشارخون بالا مبتلا است. اغلب پزشکان قبل از این که در مورد بالا بودن
فشارخون تصمیم بگیرند.
فشارخون بالا
معمولا" بدون علامت است و به آن
قاتل بی صدا(خاموش) می گویند .
فشارخون بالا زمانی علامت
دار می شود که عوارض جانبی و جدی آن ایجاد شده باشد.
لذا تنها راه پی بردن به
میزان فشارخون، اندازه گیری منظم فشارخون درهر فرد است.
غربالگری و شناسایی
بیماری فشارخون بالا از طریق اندازه گیری فشارخون ، به همین منظور صورت می گیرد.
فشارخون در طول روز تحت
تاثیر عوامل مختلفی از جمله :
وضعیت بدن،
فعالیت مغز،
فعالیت گوارشی،
فعالیت عضلانی،
تحریکات عصبی،
تحریکات دردناک، مثانه
پر،
عوامل محیطی مثل دمای هوا
و میزان صدا،
مصرف دخانیات ،
مصرف الکل ،قهوه و دارو تغییر می کند.
اهمیت بیماری فشارخون:
بیماری قلبی عروقی و سکته مغزی اولین عامل کشنده
در سراسر جهان هستند که در سال سبب مرگ 5/17 میلیون نفر یعنی در هر 2 ثانیه یک مرگ
می شوند.با اینحال در صورت کاهش عوامل خطر این بیماری ها به مقدار زیادی قابل
پیشگیری هستند.
عوامل خطر بیماری قلبی
عروقی و سکته مغزی شامل فشارخون بالا ،کلسترول خون بالا و قند خون بالا ،مصرف
دخانیات ،عدم مصرف مقدار کافی میوه و سبزی،اضافه وزن و چاقی و کم تحرکی هستند.در
مجموع این عوامل مسئول 80% مرگ های ناشی
از بیماری قلبی و سکته مغزی هستند. بعضی از این عوامل مانند فشارخون بالا،کلسترول
خون بالاو مصرف دخانیات قابل تغییر و کنترل و بعضی مانند جنس و سابقه خانوادگی غیر
قابل تغییر هستند. به همین علت روز جهانی فشارخون امسال بر روی کمک به افراد برای
آگاهی از میزان فشارخون و اقدام برای کنترل آن و عوامل خطر آن تاکید دارد. هدف روز
جهانی فشارخون امسال تشویق افراد به اندازه گیری فشارخون خود در منزل یا توسط
کارکنان بهداشتی و ایجاد تغییرات ساده در شیوه زندگی است که اثر بسیار مهمی دارد.
روز جهانی فشارخون به علت
تاکید خاص بر روی فشارخون بالا به عنوان مهم ترین و اولین عامل خطر سکته مغزی و
مهم ترین عامل برای بیماری قلبی مطرح شده است. فشارخون بالا بیش از یک میلیارد نفر
در سراسر دنیا را گرفتار کرده است. فشارخون بالا علائم آشکاری ندارد و
معمولا" شناخته نمی شود و راهی برای اطلاع از آن وجود ندارد مگر این که توسط
یک کارمند بهداشتی اندازه گیری شود. برای کارکنان بهداشتی شناسایی و معمولا"
کنترل آن ساده است. چون فشارخون روز به روز تغییر می کند، اندازه گیری باید در چند
نوبت و موقعیت انجام شود تا به تایید برسد. علیرغم این که فشارخون بالا علائمی
ندارد، اما می تواند آسیب مهمی به قلب و شریان ها بزند.از این جهت از هر فرد باید
خواسته شود از مقدار فشارخون خود و وجود عوامل خطر و میزان خطر خود مطلع باشد.
شناسایی فشارخون بالا آسان و معمولا" کنترل این بیماری از طریق تغییر در شیوه
زندگی مانند کاهش مصرف نمک و افزایش فعالیت بدنی و یا در صورت لزوم دارو درمانی
آسان است