تعریف واحد مراقبت و پیشگیری ومبارزه با بیماری های واگیر و غیر واگیر :

    واحد مبارزه با بیماریها یکی از واحدهای ستادی مرکز بهداشت شهرستان می باشد که در زمینه چگونگی الگوی توزیع بیماریهای شایع شهرستان از نظر اتیولوژی ، توزیع مکانی ، توزیع زمانی، توزیع انسانی و بخصوص بار بیماری ( Burden of Disease ) و عوامل موثر در آن بررسی و مطالعه نموده و بدینوسیله جایگاه اپیدمیولوژیک آنها را در چارچوب قیاس منطقه ای و ناحیه ای از نظر اسپورادیک ، آندمیک ، طغیان ( Out Break ) و اپیدمیک بودن تعیین و تبیین می نماید، تا بتواند بعنوان عضوی از ساختار اجرایی مرکز بهداشت شهرستان بعنوان یک واحد سازمانی مسئول در قبال سلامت آحاد جامعه هماهنگ و همپا با سایر اعضاء و دیگر بخشهای موثر در بهداشت و با بهره گیری از توان تخصصی خود در تحقق اهداف بهداشتی کشور به نحو شایسته ایفای نقش کند. که در زیر به خلاصه ای از این فعالیتها اشاره شده است :

·                   انجام مطالعات لازم در مورد بیماریهای بومی منطقه و تعیین اولویت ها جهت پیش بینی برنامه اجرائی

·                     پیش بینی و تهیه برنامه های عملیاتی بیماریهای واگیر و غیر واگیر منطقه با توجه به اولویت آنها و پیشنهاد آنها به سطوح بالاتر

·                     دریافت برنامه های عملیاتی تأیید شده و ابلاغ آن به واحدهای تابعه جهت اجرا

·                       دریافت گزارش ،ارسال گزارش ،پیگیری و بررسی اپیدمیولوژیکی بیماریهای مشمول گزارش تلفنی (فوری) و کتبی(غیرفوری)

·                     بیماری‏های مشمول گزارش فوری تلفنی : (طغیان بیماری‏های منتقله از آب و غذا ) وبا ،بوتولیسم و... ، فلج شل حاد ، سرخک ، سندرم سرخجه مادرزادی ، دیفتری، سیاه سرفه ، کزازنوزادان ، مننژیت ، عوارض ایمنسازی موارد مرگ ، بستری در بیمارستان ، آبسه ، کلیه پیامدهای غیرمعمول شدید یا خوشه‏ای بزرگ و هرگونه عارضه‏ای که باعث تشویش اذهان عمومی شود ) ، طاعون ، تیفوس ، تب زرد ، مالاریا ، کم‏کاری مادرزادی تیروئید ، سیاه زخم تنفسی ، هر مورد حیوان گزیدگی ، بیماری‏های بثوری خونریزی دهنده  (CCHF)،شیستوزومیازیس وهرگونه افزایش ناگهانی موارد بیماری‏های عفونی

·                     بیماری‏های مشمول گزارش غیرفوری : سل ، جذام ، کزاز بالغین ، عوارض ایمنسازی (سایرموارد) ، ایدزو موارد HIV مثبت ، بیماری‏های آمیزشی ، انواع هپاتیت ویرال ( A,B,C,D,E ) ،تیفوئید ، شیگلوز ، لپتوسپیروز ، سیاه زخم جلدی ، کالا آزار ، تب مالت ، سالک ،عفونت‏های بیمارستانی.

·                     جمع آوری ثبت، تجزیه و تحلیلی اپیدمیولوژیکی و گزارش دهی آمار و اطلاعات که به صورت هفتگی، ماهانه، سه ماهه،شش ماهه و سالانه از مراکز تابعه به این واحد ارسال می گردد.

·                     مشارکت در برنامه ریزی و اجرای برنامه های آموزش بهداشت با دیگر واحدهای ستادی با توجه به اولویت های آموزشی

·                     همراهی با تیم بازدید از مراکز بهداشتی درمانی و خانه های بهداشت بمنظور بررسی فعالیت واحدهای مذکور در زمینه مبارزه با بیماریها

·                     نظارت بر انجام کلیه امور فنی واحدهای تابعه (بیماریابی، نمونه برداری، واکسیناسیون ، آزمایش نمونه ها، مبارزه با کنترل اپیدمی ها، درمان بیماریها، نحوه نگهداری مواد بیولوژیک و غیره)

·                     همکاری و هماهنگی با سایر ادارات شهرستان به منظور اقدامات پیشگیری و مراقبت بیماریها

·                     پیش بینی و کوشش در رفع احتیاجات نیروی انسانی مورد نیاز واحد مبارزه بیماریهای واگیر واحدهای تحت سرپرستی

·                     پاسخ شفاهی و تلفنی به سؤالات مردم در خصوص بیماریها

·                     تأمین، نگهداری و توزیع واکسن مورد نیاز مراکز بهداشتی و درمانی طبق شرایط استاندارد رعایت زنجیره سرما

·                     برنامه ریزی جهت افزایش آگاهی پرسنل مراکز بهداشتی و درمانی و خانه های بهداشت نسبت به اصول مراقبت و پیشگیری از بیماریها از طریق برگزاری جلسات آموزشی و بازآموزی

·                     مشارکت در انجام طرحهای مرتبط ملی و منطقه ای

 الف ) تعریف واحد بیماریهای واگیر :

واحدی است که با هدف پیشگیری از بروز ، مبارزه وکنترل بیماریها واگیردار و مشترک بین انسان ودام ایجاد شده است.

 ب ) تعریف واحدبیماریهای غیر واگیر:
 واحدی است جهت پیشگیری ،کنترل ومبارزه بابیماریهای غیر واگیر قابل مراقبت

            شرح وظایف  کارشناس مسئول واحد پیشگیری و مبارزه با بیماریها:

·                     نظارت وکنترل بیماریهای واگیر و غیر واگیر در سطح منطقه

·                     بررسی و پیگیری اپیدمی های ایجاد شده در سطح منطقه

·                     نظارت بر اعلام موارد بروز یافته ( واگیر) در سطح منطقه به معاونت بهداشتی

·                     جمع آوری اطلاعات آماری بیماریهای واگیر و غیر واگیر

·                     اعلام و اتخاذ راههای کاهش بیماریهای واگیر و غیر واگیر در سطح شهرستان

·                     اجرای دستورالعملهای ارسال شده از وزارتخانه و معاونت بهداشتی

·                     تقسیم نیروهای کاری در سطح منطقه و ستاد و همچنین تبیین شرح وظایف نیروهای واحدبیماریها

·                     بالا بردن شاخص سلامتی در سطح منطقه

·                     نظارت بر شاخصهای منطقه به استانداردهای اعلام شده

·                     گزارش بازدید و پایش پرسنل و جمع بندی نکات و مشکلات منطقه

·                     اجرای طرحهای کشوری در سطح کلان و منطقه ای

·                     تنظیم کشیک واحد بیماریها

·                     تشکیل کمیته بیماریهای واگیر و غیر واگیر

·                     نظارت بر ارسال به موقع نمونه های گرفته شده از آزمایشگاه به آزمایشگاه کشوری

·                     انجام مکاتبات اداری

·                     هماهنگی برون بخشی و درون بخشی در زمینه های کاری

·                     نظارت بر اجرای شرح وظایف  توسط پرسنل در مراکز محیطی

·                     نظارت بر ارسال گزارشات هفتگی یا ماهیانه

·                     برگزاری جلسات درون واحدی بصورت ماهیانه (ستاد)

·                     شرکت در جلسات ماهیانه در معاونت محترم بهداشتی

·                     شرکت در جلسات وکمیته بهداشتی در ستاد مرکزبهداشت شهرستان

·                     شرکت در کارگاهها، کلاسهای آموزشی و سمینارهای برگزارشده توسط گروه بیماریهای مرکزبهداشت استان

·                     تعیین نیروهای شرکت کننده در کارگاهها و کلاسهای آموزشی در خصوص موضوعات واحد بیماریها

·                     برگزاری کارگاههای آموزشی جهت پزشکان ، پرسنل ستادی ومراکز وهمچنین بهورزان

·                     برگزاری دوره های باز آموزی جهت پرسنل مراکز و بهورزان

·                     آموزش پزشکان جدیدالاستخدام قبل از شروع به کار

  شرح وظایف کارشناسان بیماریهای واگیر:

·                   تشکیل کمیته بیماریهای واگیربر اساس نیاز

·                   تهیه، تنظیم و ارسال آمار بصورت ماهانه ، سه ماهه و شش ماهه در قالب فرم و ... به معاونت محترم بهداشتی

·                   پیگیری و نظارت بر فعالیت مراکز تابعه در زمینه بیماریابی و درمان بیماریهای واگیر

·                   اموزش وکنترل بیماریهای نو پدید وبازپدید

·                   برآورد داروها و وسایل بیماریابی ودیگرتجهیزات مورد نیاز بیماریهای واگیر

·                   نظارت مستقیم بر مصرف داروها و پیگیری عوارض دارویی

·                   بررسی اطرافیان و خانواده های بیمار در تماس و انجام اقدامات تشخیصی و پیگیرانه جهت اطرافیان

·                   هماهنگی مستمر با آزمایشگاه جهت انجام آزمایشات بیماریابی ، تشخیص وپیگیری درمان

·                   گزارش گیری از کلیه مراکز بهداشتی درمانی ومطبهای خصوصی به صورت روزانه ، هفتگی وماهانه

·                   گزارش فوری بیماریهای نیاز به گزارش فوری به سطح بالاتر و اقدامات کنترلی جهت اطرافیان بیمار

·                   ارسال گزارش هفتگی و ماهانه به معاونت بهداشتی

·                   تکمیل فرم بررسی انفرادی جهت بیماران

·                   پیگیری بیماران تا حصول نتیجه و بررسی اطرافیان بیمار ودرصورت نیاز شروع شیمو پروفیلاکسی برای آنها

·                   گرفتن نمونه خون . ادرار. نمونه حلق از بیماران مشکوک به بیماریهای واگیری که درمرحله حذف ویا ریشه کنی قرار دارند و ارسال آن به آزمایشگاه کشوری با حفظ زنجیره سرما

·                   واکسیناسیون و پیگیری افراد حیوان گزیده بصورت آنکال

·                   تشکیل کلاس آموزش و تاکید به راههای انتقال –پیشگیری و کنترل بیماری

·                   بازدید و پایش از کلیه مراکز بهداشتی درمانی شهری –روستایی وخانه های بهداشت تابعه

·                   رسم نمودار بروز بیماریها به صورت 3و6و9و12 ماهه جهت کلیه بیماریهای واگیر قابل مراقبت

·                   تهیه نقشه پراکندگی بیماریهای واگیر وبروز نمودن آن به صورت ماهانه

·                   پایش وارزیابی مراکز وخانه های بهداشت تابعه شهرستان

·                   تهیه تراکت ، پمفلت ودیگر وسایل کمک آموزشی مورد نیاز جهت افزایش سطح آگاهی بیماریهای واگیر شایع

·                     برگزاری کارگاههای آموزشی جهت پزشکان ، پرسنل ستادی ومراکز وهمچنین بهورزان

·                     کاهش موارد بیماریهای عفونی در جامعه وکنترل آنها درسطح قابل قبول  

·                     افزایش سطح آگاهی های مردم نسبت به بیماریهای عفونی در راههای انتقال وکنترل آنها

·                     افزایش میزان ایمنی نسبت به بیماریهای عفونی واکسن دار در بین افراد جامعه  

·                     مهار اپیدمی های بیماریهای واگیر  

·                     برنامه ریزی در جهت افزایش آگاهی های رده های بهداشتی وپزشکان  

·                     نظارت وپایش عملیات کنترل بیماریها

              شرح وظایف کارشناسان بیماریهای غیر واگیر:

·                     آموزش چهره به چهره و گروهی بیماران در مراکز تابعه

·                     جمع آوری و تنظیم فرمهای آماری بیماریهای غیر واگیر از کلیه مراکز شهری و روستایی و ارسال به معاونت بهداشتی بصورت ماهانه

·                     آموزش مستمر نیروها در ارتباط با بیماریهای غیر واگیر قابل مراقبت

·                     نظارت بر نحوه گرفتن فشارخون و...در بیماریهای غیر واگیر

·                     هماهنگی های لازم با اداره پست شهرستان جهت ارسال نمونه ها از مراکز به آزمایشگاه رفرانس درمرکز استان

·                     نظارت بر اجرای طرح بازدید منازل در خصوص پیشگیری از حوادث خانگی هر شش ماه یکبار و جمع بندی آمار

·                     جمع آوری و ثبت رایانه ای آمار سوانح و حوادث از مراکزتحت پوشش ،و ارسال آمار آن بصورت شش ماهه به معاونت بهداشتی

·                     جمع آوری آمار مجروحین مواد محترقه چهارشنبه سوری از مراکز تحت پوشش و ارسال به معاونت بهداشتی دانشگاه

·                     برنامه ریزی جهت آموزش بیماریهای غیر واگیر قابل مراقبت واجرای آن در موعد مقرر

·                     تشکیل جلسات هماهنگی با حضور تیم مشاوره تالاسمی

·                     پیگیری زوجین ناقل تالاسمی جهت انجام به موقع مشاوره تنظیم خانواده و ارجاع به آزمایشگاه مراکز پیش از تولد(PND)

·                     پیگیری والدین بیماران تالاسمی ماژوردرخصوص مشاوره تنظیم خانواده ودرصورت بادارشدن والده انجامPNDمرحله دوم

·                     بازدیدو نظارت بر عملکرد کلیه مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی و خانه های بهداشت تابعه شهرستان

·                     انجام طرح غربالگری دیابت در افراد بالای 30 سال و زنان باردار

·                     تهیه تراکت و پلاکارد و نصب آن بر طبق تقویم بهداشتی

·                     پیشگیری وکنترل دیابت وعوارض ناشی از آن

·                     پیشگیری وکنترل فشار خون بالا و عوارض ناشی از آن

·                     پیگشیری وکنترل سرطان

·                     پیشگیری وکنترل بیماریهای کم کاری مادرزادی تیروئید و فنیل کتونوری

·                     پیشگیری از سوانح وحوادث ورسیدن به شاخصهای جامعه ایمن

·                     مشاوره ژنتیک تالاسمی             

شرح وظایف کارشناس مرکزمشاوره بیماریهای رفتاری VCT:

·                     پذیرش بیماران HIV+. ثبت رایانه ای آمار و اطلاعات مرکز مشاوره

·                     پیگیری فعال و دعوت موارد شناسایی شده به مرکز

·                     انجام مشاوره و آموزش افراد ارجاع شده HIV+.و خانواده آنها

·                     انجام مشاوره و درخواست آزمایش HIVرایگان برای افراد دارای رفتار پرخطر

·                     تشکیل جلسات آموزشی درخصوص ایدز و هپاتیت درمدارس،آموزش و پرورش،فرمانداری و پرسنل مراکز بهدااشتی درمانی و ...

·                     ارائه داروی ضد رتروویروس رایگان به بیماران ایدزی

·                     ارائه سرنگ و پوشش رایگان در راستای سیاستهای کاهش آسیب به افراد داری رفتار پرخطر

·                     انجام آزمایشات دوره ای CD8/CD4/CBC برای پیگیری افراد HIV+

·                     معاینه رایگان بیماران HIVو ارجاع به موارد تخصصی تر در صورت نیاز

·                     انجام واکسیناسیون هپاتیت B ،دوگانه و آنفلوانزا برای بیماران و در صورت نیاز خانواده آنها

·                     ارجاع افراد تحت پوشش واجد شرایط جهت کسب خدمات حمایتی به ارگانهای مربوطه نظیرکمیته امداد،بهزیستی و ...

 

شرح وظایف کارشناس بهداشت روان :

·                     آموزش به عموم جامعه . پرسنل بهداشتی ودر صورت لزوم مدارس

·                     نظارت بر اجرای طرح ادغام بهداشت روان در خانه های بهداشت

·                     بازدید از خانه های بهداشت و مراکز بهداشتی تابعه شهری و روستایی

·                     مشاوره بهداشت روان و ارسال آمار آن به معاونت محترم بهداشتی

·                     جمع آوری آمار ماهیانه و ارسال آن به معاونت محترم بهداشتی

·                     تشکیل کمیته بهداشت روان  

·                     تهیه . تکثیر و توزیع پمفلت . تراکت و جزوات بهداشت روان

·                      جمع بندی آمار آموزش بهداشت روان از مراکز شهری –روستایی و خانه های بهداشت تابعه و ارسال آن به معاونت محترم بهداشتی بصورت ماهانه

شرح وظایف کارشناسان واکسیناسیون وزنجیره سرد:

·                     کنترل زنجیره سردشهرستان بصورت 2بار در روز

·                     برآورد واکسن مورد نیاز ماهانه ، تکمیل و تحویل آن درابتدای هرماه به معاونت امور بهداشتی

·                     بررسی درخواست واکسن مراکز تابعه و توزیع به موقع واکسن بصورت ماهیانه

·                     جمع آوری ، بررسی ، جمع بندی و ارسال آمار واکسیناسیون بصورت ماهیانه به معاونت امور بهداشتی

·                     تهیه و ارسال پوشش واکسیناسیون بطور سه ماهه . شش ماهه . نه ماهه و سالانه

·                     رسم نمودارپوشش واکسنهای روتین به تفکیک مراکز تابعه وبصورت 3و6و9و12ماهه

·                     ثبت دقیق جمع بندی آمار واکسیناسیون به تفکیک شهری و روستایی

·                     پیگیری علت افت پوشش واکسنهای با پوشش کمتر از95%

·                     نظارت بر حُسن اجرای واکسیناسیون درمراکز شهری وخانه های بهداشت تابعه شهرستان

·                     ثبت کلیه موارد عوارض ناخواسته متعاقب ایمنسازی و گزارش فوری و ماهیانه آن به معاونت بهداشتی

·                     نظارت برپیگیری وتکمیل فرم شماره2و3عوارض واکسن که توسط همکاران رده میانی تکمیل شده است

·                     ارسال پسخوراند 3ماهه به مراکز شهری و روستایی درخصوص وضعیت پوشش ایمنسازی وپیگیری جوابیه پسخوراند

·                     ثبت دقیق وبه موقع تمام عوارض واکسنها درپورتال وزارت بهداشت